اخلاق زیستی، به‌طور ویژه به مسائل عدیده‌ای اطلاق می‌شود که پس از پیشرفت‌های اخیر در بیوتکنولوژی در چندین حوزه به وجود آمده است از قبیل حوزه فناوری‌های حافظ حیات در شروع و انتهای زندگی، فناوری‌های تشدیدکننده حیات برای اصلاح کیفیت زندگی، فناوری‌های تولید مثل، فناوری‌های مرتبط با مهندسی ژنتیک و ژن‌درمانی و کاربردهای انسانی تکنولوژی شبیه‌سازی.
اخلاق زیستی به شکلی گسترده و بسیار شایع‌تر به اخلاق پزشکی و همه مشکلات گوناگون اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مربوط به آن، از جمله مسائل اخلاقی مربوط به رشد تکنولوژی‌های زیستی و به شکلی گسترده‌تر به مسائل اخلاقی، اجتماعی و سیاسی اشاره دارد که به‌طور عام از علوم زیستی منشأ می‌گیرند و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با زندگی بهتر روزانه انسان مرتبط است. کاربرد نظریه اخلاقی در مورد مسائل اخلاقی، اجتماعی و سیاسی از میانه قرن بیستم یعنی دهه 60 میلادی از حوزه‌های فلسفی نشأت گرفت.
اخلاق زیستی نام اخلاق را برخود دارد. از این جهت این سؤال به‌وجود می‌آید که ارتباط بین اخلاق زیستی و علم اخلاق یا نظریه اخلاقی چیست، یا به عبارت دیگر رابطه اصول اخلاق زیستی و اصول نظریه اخلاقی چگونه است؟
با وجود اختلافات اعتقادی که در بعضی ادیان و ادیان ساختگی و مکاتب، جهان بینی‌ها و ایدئولوژی‌ها وجود دارد، مباحث اخلاقی در فرهنگ‌ها و مکاتب مختلف دستخوش اظهارنظرهای متفاوتی شده است.امروزه برای تبادل افکار، بررسی آرا و نظریات در حوزه‌های مختلف فلسفی، اخلاقی، آموزشی و تربیتی اقدام به برگزاری کنگره‌ها و سمینارهای فراوانی در سراسر جهان با حضور دانشمندان و پژوهشگران می‌شود.کشور ما ایران نیز از شانزدهم تا هجدهم بهمن ماه امسال میزبان دومین کنگره بین‌المللی اخلاق زیستی بود. نخستین کنگره در سال1384 برگزار شد و دومین کنگره با تأکید بر اخلاق، معنویت و اعتقاد به خلقت توسط پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری و با همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به میزبانی تهران برگزار شد.
در این کنگره بین‌المللی جز محققان و دانش‌پژوهان داخلی، محققان و دانش‌پژوهان طراز اول کشورهای نیجریه، قطر، هند، پاکستان، آرژانتین، ونزوئلا، استرالیا، لهستان، روسیه، عراق، مالزی، ایالات متحده آمریکا، بنگلادش، سودان، نیجر، سوئیس، قطر و کانادا حضور داشتند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم جشن اختتامیه این کنگره تأکید کرد: بحران‌های اجتماعی و فردی انسان معاصر پیش از آنکه ناشی از عقب‌ماندگی علمی و صنعتی باشد، ناشی از انحطاط اخلاقی و بی‌توجهی به فضایل انسانی است.
سیدمحمد حسینی افزود: تجربه تاریخی نشان داده که انسان در برهه‌هایی از تاریخ که جهان‌محوری را دلمشغولی خود ساخته از خود و خدای خویش غافل شده و در نتیجه به «خود تباه‌گری» و «دگر تباه‌گری» روی آورده است.
رئیس کنگره تصریح کرد که جهان معاصر به موجب توسعه فلسفه، علم و تکنولوژی دنیامدار مخرب (چه با هویت مدرن یا پست‌مدرن) بیش از هر زمان دیگری به توسعه اخلاق از جمله اخلاق زیستی با رویکرد و مبانی عرفانی، اسلامی، نبوی و علمی نیازمند است. وی در بخش دیگری از سخنانش، تخریب محیط‌زیست از طریق دفن زباله‌های اتمی، به‌کارگیری سلاح‌های بیولوژیکی و توسعه تأسیسات آلاینده صنعتی را از جمله نتایج و رهاوردهای علم و تکنولوژی مدرن با مدل سکولار دانست. در افتتاحیه این مراسم نیز پیام آیت‌الله‌‌العظمی جوادی‌آملی، توسط حجت‌الاسلام سعیدجوادی‌آملی فرزند ایشان قرائت شد.
در این پیام آمده است: روح مجرد انسانی، بدون بدن نخواهد بود. مادامی که در دنیاست زندگی طبیعی او با همین بدن تأمین می‌شود ولی حیات انسانی او گذشته از تغذیه، نمو و تولید که منطقه مشترک انسان و گیاه است و گذشته از برخی عواطف و احساسات و توالدها که حوزه اشتراکی انسان و حیوان است، با جزم علمی درباره جهان و موجودات ویژه آن از یک سو و با عزم عملی درباره کیفیت تعامل درست با خود و با جهان و با دیگران از سوی دیگر به دست می‌آید و رسالت تأمین این حیات معنوی فرد و جامعه، با اخلاق است که این فن وزین، چندین فن عریق را در قلمرو خود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1) طب روحانی: رسالت این فن متافیزیکی که عهده‌دار خلافت الهی است، احیای بدن برزخی است که اعضا و جوارح جوانح آن را علم صائب و عمل صالح تشکیل می‌د‌هند نه گوشت و استخوان و پوست و نیز درمان آن همراه با رعایت بهداشت است که هم تصدی دفع بیماری و هم تکفل رفع آن را به‌عهده دارد.
2) معماری روحانی: وظیفه دیگر این فن طبیعی، اتقانِ در صنع و تحکیم بنیان مرصوص بدن برزخی است که عناصر سازنده آن را صلابت و سلامت خلقی (نه خلقی) تأمین می‌کند، زیرا پدیده مرگ آن قدر توانفرساست که اگر بدن برزخی، متقن نباشد، ممکن است همانند بدن مادی فرو ریزد و زبان از گفتن باز ماند و از عهده جواب پرسشگران برزخ برنیاید، هر چند در معاد دوباره انسان با همان بدن دنیایی محشور می‌شود.
3 ) هنر روحانی: مأموریت سوم این رشته جدابافته، زیباسازی اندام و چهره و سفیدروی و روسفید محشور شدن است. رئیس و دبیر علمی و اجرایی دومین کنگره بین‌المللی اخلاق زیستی نیز در پیام مشترکی تأکید کردند: ورود تکنولوژی‌های برتر و صنایع و علوم پیشرفته در عرصه زندگی بشر مشکلات را پیچیده و پیچیده‌تر کرده و بحران‌های اخلاقی برای انسان به‌وجود آورده که هرگز با آنها روبه‌رو نبوده است، اینجاست که به اهمیت و ارزش مبانی و اصول اخلاقی و حیاتی و متعالی اسلام و سایر ادیان ابراهیمی پی می‌بریم.
